Эрдмийн далай 4
Эрхлэн гаргасан: Болор судар хэвлэлийн газар
- ISBN: 978-99962-1-961-0
- Хавтас: Зөөлөн
- Хэвлэгдсэн он: 2013
- Хуудас: 54
- Хэмжээ: 176*250мм
- Жин: 144
- Үлдэгдэл: Үлдэгдэлтэй байна
Домог үлгэр
Орчлон ертөнц хүний нийгмийн юм үзэгдэл тэргүүтэнг танин мэдэж тайлбарлах эртний хүний эрмэлзлийг тусгаж, аяндаа ухамсаргүй уран сэтгэмжээр зохиогдсон аман өгүүлэлт хүүрнэлийн зохиолыг домог үлгэр гэнэ.
Эртний хүний байгаль нийгмийн танин мэдэж тайлбарлах гэсэн дэвшилт эрмэлзлэл ба тийнхүү үнэн зөв танин мэдэж тайлбарлах онолын мэдлэг, оюуны хөгжлийн доод шатанд байсантай холбогдсон үнэн боломж хоёрын зөрчил домог үлгэрт илэрсэн юм.
Түүнээс гадна уран сэтгэмжээр зохиогдсон зохиолын хувьд домог үлгэр нь үлгэртэй нэгэн зүйлд багтаж болох боловч уран сэтгэмжээр зохиосон зүйлээ эртний хүн түүхт хэрэг явдлын ёсоор үздэг байсан учир домог гэдэг нэр олжээ. Домог үлгэр нь аргагүйн эрхээр уран сайхны хэлбэрээр илэрхийлсэн эртний хүний нэг маягийн "түүх", "шинжлэх ухаан" мөн.
Эртний Монголчууд домог үлгэрээр орчлон ертөнцийг үзэх үзлээ илэрхийлж байжээ.
Монгол домог-үлгэр аливаа домог үлгэрийн нэгэн адил хүн өөрийнхөө дүрээр байгалийг хүнчлэн сэтгэж, түүний үзэгдлийг ер бишийн ид шидийн хүчин чадалт бие хүний буюу амьтны зоригийн илрэл мэтээр ухаарч түүнийгээ тэнгэрчлэн шүтэж агсан эртний хүний сэтгэлгээний үр дүнд маш балар эрт үүсчээ.
Хүн байгалийн бусад хэсэг, тухайлбал аянга, цахилгаан, салхи шуурга зэрэг байгалийн эрхэс хүчин, адгуус, араатан жигүүртнээс сүрдэж, тэдэнтэй тэмцэх хүч чадлыг олоогүй, нийгмийн үйлдвэрлэл маш сул дорой байх үед элдэв араатан, жигүүртэн зэргийг "тэнгэр" гэж биширч адгуусэн хэлбэрийн тэнгэр нар хүний санаанд тухайлбал домог-үлгэр бий болжээ.Хүний нийгэм хамт олны бүтээлч хүчин, үйлдвэрлэх арга өсөн хөгжихийн хэрээр эдгээр тэнгэр нар хүнчлэгдэж хүн хэлбэрийн тэнгэр нар гарч иржээ.
Үнэндээ монголчууд байгалийн эр үүтгэл нь тэнгэр, эм үүтгэл нь газар дэлхий гэж шүтдэг.
Нэгдэх юманд амь, хоёр дахь нь хэлбэр дүрс оруулдаг. Нэг дэхийг эцэг гэж, хоёр дахийг эх гэнэ. Энэ учраас тэнгэр бол хүнд амин сүнс соёрхдог бөгөөд түүний энэ туурвигч үйлийг Монголчууд "Заяа" гэнэ.
